İSRAF KAVRAMI-1

 “İSRAF” KAVRAMININ DEĞİŞİK AYETLERDE FARKLI KULLANIMI

İsraf kavramı toplumumuzda, daha çok, yeme - içme ve harcama ile ilgili bir kavram olarak bilinir. Bunun sebebi A’raf 31. Ayetin daha çok gündeme gelmesi israf ile ilgili diğer ayetlerin pek gündeme gelmemesidir.

Önce A’raf 31. Ayeti ve bu konuda bazı müfessirlerimizin görüşlerini paylaşalım. Sonra da bu konudaki diğer ayetleri paylaşalım inşallah.

يَا بَن۪ٓي اٰدَمَ خُذُوا ز۪ينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُواۚ اِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِف۪ينَ۟

D. VAKFI MEALİ:Ey Âdem oğulları! Her secde edişinizde güzel elbiselerinizi giyin; yeyin, için, fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez."  (A'râf; 31) 

DİB MEALİ: "Ey Ademoğulları!Her mescitte ziynetinizi takının (güzel ve temiz giyinin) Yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü O, israf edenleri sevmez."

ELMALILI TEFSİRİ: “… Ve yiyiniz, içiniz, bununla beraber israf da etmeyiniz. Haramı helâl kılmak veya helâlı haram yapmak veya yemek ve içmekte, süs eşyasında hırs ve ifrat etmek gibi bir şekilde orta hal sınırını geçmeyiniz. Çünkü O, yani Allah israf edenleri sevmez, işlerine razı olmaz…”

BEYDAVİ TEFSİRİ: “"İsraf etmeyin” helali harâm etmekle yahut haram'a tecâvüz etmekle ya da aşırı yemek ve oburlukla.”

EBU’S-SUUD EFENDİ TEFSİRİ:

B- "Yiyin, için fakat israf etmeyin."

Helâl olan yiyeceklerden yiyin ve içeceklerden için;

- helâli haram sayarak,

- helâl ile yetinmeyip harama geçerek,

- yemekte ifrata kaçarak ve aç gözlülük ederek israfta bulunmayın.

FAHRUDDİN RAZİ: "İsraf Etmeyiniz" Allahü Teâlâ'nın, "İsraf etmeyiniz" ifadesi ile ilgili iki görüş vardır:

Birinci görüş: Bu, insanın harama geçmeyecek bir şekilde yiyip içmesi ve hoş görülmeyecek ve kendisine zarar verecek bir miktarda para harcamaması, bir de ihtiyaç dışında ve kendisine zarar verecek çok miktar yememesidir.

İkinci görüş: Bu, Ebu Bekr el-Esamm'ın görüşüdür. Buna göre ayette bahsedilen israftan murad, cahiliyye Araplarının "bahire" ve "sâibe" gibi hayvanları haram saymalarıdır. Çünkü onlar o hayvanları, mülkiyetlerinden çıkarıyor ve onlardan istifade etmiyorlardı. Yine onlar hacc yaparlarken, Allah'ın kendilerine helal kıldığı bazı şeyleri haram sayıyorlardı. İşte bu da israftır.

Bil ki "israfı, uygun olmayan şeyleri çok yapmak manasına hamletmek, onu, caiz olmayan ve uygun düşmeyen şeyleri yasaklamak manasına almaktan daha münassiptir

KURTUBİ TEFSİRİ: İsraftan Kaçınmak: Yüce Allah'ın:

"İsraf etmeyin" âyeti, çok yemek suretiyle israf etmeyin demektir. Buna göre israf çok içmekte de sözkonusu olur. Bunların fazlası mideye ağırlık verir, insanın Rabbine hizmetini aksatır. Nafile hayırlardan payına düşeni yerine getirmekten alıkoyur. Eğer bunu da aşarak üzerine vacib olanı yerine getirmekten engelleyecek noktaya gelirse, bu sefer bu fazla yeme ve içme ona haram olur. Yemesinde ve içmesinde israfa kaçmış olur.

NESEFİ: … İster et olsun, ister içyağı olsun “Yiyin, için, ancak” haram olan şeylere kaçarak veya oburca yiyerek “İsraf etmeyin. Şüphesiz Allah israf edenleri sevmez.”

RUHU’L-BEYAN: Size helâl olan şeylerden yeyin, için, fakat harama tecâvüz etmek veya aşırı yemek suretiyle israf etmeyin. Çünkü ihtiyaçtan fazlasını yemek de israftır.

SEMERKANDİ: Yeyin-için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.» İslâm dini, israfın her çeşidini, ister zaman israfı olsun, ister servet israfı olsun yasaklamaktadır.

TEFHİMÜ'L KUR'AN:  Yani, "Helâlı haram, haramı helâl kılmak yoluyla, tayin edilen sınırları aşan kimseleri Allah sevmez. Bundan dolayı O, umursamaz bir tavır takınan, kendilerini açlık rejimine tabi tutan veya Allah'ı memnun edeceği zannıyla, temiz ve helâl olanları kendilerine haram kılmak gibi ahmakça inanç sahiplerinden hiç hoşlanmaz. O, kendisine ibadet etmenin icaplarından olarak böyle bir şey istememektedir, hayır, aksine kişinin güzel-temiz bir elbise giymesinden ve lütfettiği temiz şeyleri kullanmasından memnun olur. Onun şeriatına göre asıl günah olan şey, helâlı haram veya haramı helâl kılmakla O'nun koyduğu sınırları aşmaktır.