AMELİYAT PROSEDÜRÜ

2012 yılı temmuz ayının son haftasıydı. Annem telefonda, babamın düştüğünü ve kalkamadığını, komşuların yardımıyla yatağa getirebildiklerini söyledi. Hemen köye gittim. Normalde ağrısı yoktu fakat az bir hareket ettirme durumunda müthiş ızdırap çekiyordu. Baktım arabaya bindirmek mümkün değil, ambulans çağırarak Tavşanlı hastanesine getirdim. Muayene, röntgen vs. neticesinde kalça kemiğinin kırık olduğu, ameliyat olması gerektiği söylendi.

Babam aynı zamanda kalp hastası olduğundan narkozun büyük risk olduğu, belden aşağı uyuşturularak yapılması gerektiği bildirildi. O arada bir görevli kız geldi. Babama dedi ki:

-Bak amca!

Biliyorsun her ameliyatın riski vardır.

-Evet

-Yaşlılarda ameliyat daha risklidir. (76 yaşındaydı)

-Evet.

-Sizde kalp rahatsızlığı varmış. Kalp hastalarında daha risklidir.

Ameliyatı kabul ediyor musun?

(Bu sorulara muhatap olan kişinin zaten düşük seviyedeki morali daha da bozulur ve "büyük ihtimalle öleceğim" diye düşünür değil mi?)

La havle... çektim.

Görevliye dedim ki:

-Hanımefendi! Bu kalça kırıklığının ameliyattan başka çaresi var mı?

-Yok.

-Mesela ameliyatla üç ayda düzelir, ameliyatsız üç senede falan düzelir diyebilir miyiz?

-Hayır

-Peki ameliyat olmazsa ne olur?

-Büyük ihtimalle pıhtı atar felç olur veya ölür.

-Pıhtı atmazsa?

-O zaman yatalak kalır.

-Kardeşim ameliyattan başka bir ihtimal yoksa niçin ameliyatın bu kadar riskli olduğunu detaylarıyla anlatıyorsunuz?

-Prosedür böyle.

Sebebini soruyorum. Şuna benzer şeyler söylüyor: “İşte bazen şikayet ediyorlarmış da onun için böyle bir prosedür yapmışlar.”

“Sübhanallah! Bir kaç problemli kişi yüzünden binlerce kişiye böyle bir uygulama yapılır mı? Bu prosedürü hazırlayan kişi ya hiç ameliyat olmamıştır veya birinci dereceden bir yakını ameliyat olmamıştır. Veya insan psikolojisini hiç bimiyor ve sağlıktan anlamıyordur.” diye düşünüyor insan.

Detaylarıyla anlatılacaksa yakınlarına detaylı anlatıp onlardan imza alınabilir. Zaten hasta vefat ettikten sonra yakınları şikayette bulunurlar. İlla hastaya sorulup imza alınacaksa uygun bir uslupla da yapılabilir. Mesela şöyle denilebilir:

“Bakın beyefendi! Hayatın her alanında risk vardır. Mesela yola çıkarsınız araba çarpabilir, yolda başınıza bir cisim düşebilir. Hiçbir şey yokken tansiyonunuz çok yükselir veya düşebilir. Bu sebeple bayılıp düşebilirsiniz. Ayağınız burkulup sendeler bir yerlere çarpabilirsiniz. vb. Ameliyatın da elbette az da olsa riski vardır. Bunun için imza almamız gerekiyor. Görevimiz gereği bunu yapmak zorundayız. Ameliyat olmayı kabul ettiğinize dair şuraya imza atabilir misiniz?”

Zaten ameliyata girecek kişi ve yakınları bunun az çok risk taşıdığını bilir ve bunu kabul etmişlerdir.

Kendi kendime düşünüyorum: "Yahu böyle prosedür mü olur. Bu kadar detaylı anlatılıp kişinin morali bozulur mu. Hastaya moralin çok önemli olduğunu en iyi sağlıkçılar bilir."

Şimdi babamın yerine kendinizi koyun. Size bu ameliyatın ne kadar riskli olduğu detaylarıyla söylense ne yapardınız?

Neyse biz babamın kalp doktoruyla görüştük. Hem onun gözetiminde hem de tercih edeceğimiz bir ortopedist olması dolayısıyla ameliyatı Kütahya Anadolu Hastanesinde yaptırmaya karar verdik.

Orada da noktasından virgülüne kadar aynı prosedür karşımıza çıktı.

"Bak amca ameliyat risklidir biliyorsun. yaşlılarda daha fazla risklidir, siz kalp hastasıymışsınız kalp hastalarında daha fazla risklidir, Ameliyat olmayı kabul ediyor musun?

Oradaki görevliye bir şey demedim bile. La havle çektim ve sustum.

Sıramız geldiğinde ameliyata girdi. Narkoz yüksek riskli olduğu için belden uyuşturuldu. Ameliyat sırasında doktorların telaşla girip çıkmasından işkillendim. “Tansiyonu düştüğü için sıvı vermek durumunda kaldıklarını ve yoğun bakımda müşahede altına almaları gerektiğini söylediler.”

Yoğun bakıma çıkarken asansörde eşlik ettim. Babama durumunun nasıl olduğunu sordum. “Ben bir şey duymadım oğlum”(acı hissetmedim) dedi.

Yoğun bakımda biraz kaldı orada fenalaştığını söylediler ve vefat etti.

O zamandan beri aklıma hep şu soru takılıyor. Ameliyat olmasından başka çaresi olmayan yaşlı ve kalp hastası babama bu kadar detaylı risk haritası çıkarılmasının ve bunu yüzüne söylenmesinin ameliyat sırasında tansiyonunun düşmesine etkisi olmuş mudur?

Etkisi olduysa bunun adı nedir?

Göçenlerimizi geri getiremeyiz, fakat bu uygulama halen bu şekilde devam ediyorsa üzerinde tekrar düşünülsün diye yaşadıklarımızı paylaştım.

Rabbim tüm sağlıkçılarımıza güç kuvvet versin. Vefat eden geçmişlerimize rahmetiyle muamele eylesin.